Tym razem, odpowiadając na list od pana Tomasza, chciałbym pokazać kilka sposobów na komunikację kolejową przy użyciu jednej linii. Budowanie oddzielnej linii dla każdego pociągu jest nieekonomiczne a w szczególności nierozsądne. Puszczenie wielu pociągów po jednej trasie może być użyteczne i tanie w obsłudze. Przy bardzo dużym ruchu lepiej użyć magistrali komunikacyjnej, gdzie przepustowość (w stosunku do kosztów utrzymania) jest największa.
Najprostszym sposobem na przewóz pasażerów/towarów koleją jest wybudowanie dwóch stacji kolejowych, torowisk pomiędzy nimi i puszczenie pociągu z odpowiednimi wagonami. Zobaczmy to na ekranach poniżej. Przewozimy ropę z Warszawy do Pucka, jednym pociągiem. W Warszawie istnieje kiwon a w Pucku elektrownia naftowa. Na stacji w Warszawie pociąg pobiera ropę i rozładowuje ją na stacji w Pucku.
Całość trasy wygląda tak :
W przypadku, gdy przepustowość jednego pociągu jest zbyt mała możemy oczywiście zwiększyć ilość wagonów w pociągu. Ale jest to działanie, które można stosować jedynie do pewnego czasu. Nie da się w nieskończoność wydłużać pociągów. Aby bardziej rozsądnie rozwiązać problem, należałoby puścić w trasę drugi pociąg. Problemem jest jednak jeden tor po którym owe pociągi miałyby się poruszać, w końcu doszłoby do zderzenia, a w naszej grze po prostu drugi pociąg nie pojedzie, a jeżeli wprowadzimy go na stację, to zablokuje pierwszy pociąg, który nie będzie mógł wjechać na zajętą stację/linię. Istnieje kilka metod rozwiązania problemu. Opiszę tutaj po kolei kilka sposobów, od najprostszej, zwykłej mijanki, aż po budowę linii dwutorowej. Zwróćmy jednak uwagę na to, iż kluczowym elementem wszystkich metod jest odpowiednie ustawienie semaforów.
1. Prosta mijanka.
Aby dwa pociągi mogły podróżować po jednej trasie, należy zapewnić im możliwość mijania się. Można do tego zastosować metodę prostej mijanki. W pewnym miejscu na trasie budujemy krótki odcinek dwutorowy, regulujemy na nim ruch przy pomocy jednokierunkowych semaforów.
(Uwaga. Zmiana kierunkowości semafora następuje po ponownym na nim kliknięciu podczas budowy, domyślnie semafor jest dwukierunkowy).
Pamiętajmy, aby miejsce mijanki zostało ograniczone semaforami z obu stron, tak aby nie mogło się zdarzyć iż pociągi będą znajdowały się w jednym obszarze ruchu. Pociąg będzie oczekiwał na przyjazd pociągu z kierunku przeciwnego w miejscu wyznaczonym przez nas. Najlepiej miejsce takiej mijanki wybudować pośrodku trasy, tak aby czas obsługi jednej stacji przez jeden pociąg był taki sam jak czas obsługi drugiej stacji przez drugi pociąg (na rysunku poniżej jest nieprawidłowo, mijanka przesunięta jest zbyt mocno ku stacji „Puck”).
Zalety : tania i prosta w budowie, możliwa do zastosowania w każdym, nawet mocno zabudowanym miejscu, potrzebuje mało terenu.
Wady : pociąg musi oczekiwać na przyjazd pociągu z przeciwka, co powoduje opóźnienia w komunikacji – brak płynności w dostarczaniu towarów, skuteczna przy dwóch składach.
O ile prosta mijanka sprawdza się przy dwóch pociągach, to chcąc puścić już trzy może powodować problemy. Co prawda można zastosować taką metodę :
czyli metodę wydłużenia mijanki i ustalenie miejsca dla dwóch, lub większej liczby pociągów, jednak powoduje ona tylko to, iż dwa pociągi oczekują na przejazd tego z przeciwka, więc przepustowość wiele się nie zwiększa, mimo że działa prawidłowo. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest zbudowanie mijanki wieloetapowej.
2. Rozbudowana mijanka (wieloetapowa).
Mijanka wieloetapowa ma możliwość obsłużenia większej liczby pociągów. Polega na zbudowaniu kilku miejsc na mijanki pociągów na całej trasie. W najprostszej postaci polega na zbudowaniu dwóch miejsc mijanek w pobliżu stacji.
Pociągi będą zatrzymywały się w tych miejscach oczekując zwolnienia trasy.
Ważną różnicą w stosunku do mijanki prostej, jest rodzaj zastosowanych semaforów. Semafor oznaczony czerwonym kółkiem na poprzednim rysunku musi być typu „preSignals”, tak aby pokazywał jaki jest sygnał na semaforze rozpoczynającym następną mijankę. Zastosowanie zwykłego semafora, może spowodować blokadę ruchu, poprzez to, iż pociąg zostanie wypuszczony na wspólny tor mimo oczekujących pociągów na dalszej mijance.
Zalety : zwiększona przepustowość linii, możliwość obsługi większej liczby pociągów, możliwość zastosowanie kilku mijanek po drodze.
Wady : skład musi zawracać na stacjach, przepustowość ograniczona poprzez jedną linię, ograniczona liczba obsługiwanych pociągów.
3. Rozbudowana mijanka w formie pętli.
Kilka z powyżej opisanych wad likwiduje wykonanie stacji w postaci pętli, tak aby pociąg sprawniej był obsługiwany na stacjach. Powoduje to również zwiększenie ilości obsługiwanych pociągów i praktycznie dobrze eliminuje ryzyko blokady komunikacji. Przy takiej budowie ustalamy na stacji wjazd i wyjazd a następnie semaforami odpowiednio regulujemy ruch.
Z jednej strony stacji pociągi na nią wjeżdżają, z drugiej wyjeżdżają. Dzięki temu czas blokowania stacji jest maksymalnie zminimalizowany. Pociągi nie zawracają na samej stacji ale inną trasą wyjeżdżają, zwalniając ją natychmiast dla kolejnego pociągu. Jest to jeden z najbardziej wydajnych sposobów obsługi stacji kolejowych. Całość jednak posiada jedną zasadniczą wadę : pociągi ciągle jeżdżą jedną linią kolejową, która jest tzw. wąskim gardłem sieci.
4. Linia dwukierunkowa.
Antidotum na wszelkie opisane tutaj problemy jest wykonanie linii kolejowej dwukierunkowej, gdzie pociągi nie będą się wzajemnie blokowały, ale przejeżdżały płynnie przewożąc towary. Jak wygląda tego typu linia pokazuję na rysunku poniżej :
W tego typu liniach nie występuje oczekiwanie pociągu na przejazd poprzedniego, więc nie ma związanych z tym opóźnień. Jedyną wadą jest zwiększony koszt utrzymania takiej linii, mogący być przy małej liczbie obsługiwanych pociągów, nieopłacalny. Jednak dwukierunkowe linie umożliwiają obsługę wielu składów kolejowych, dzięki czemu idealnie nadają się do wykorzystania przy budowie magistrali kolejowych.
Mała uwaga przy budowie linii dwukierunkowych. O ile budowa pierwszej linii nie nastręcza problemów, to budując drugą, równoległą, należy wcisnąć przycisk "Ctrl", aby nie połączyły się one podczas budowy. System automatycznie próbuje wykorzystać istniejącą linię dla wykonania skrótu, ale przy liniach dwukierunkowych nie o to nam chodzi.
A o magistralach napiszę w następnym artykule poświęconym grze Simutrans.
